اهداف

گروه پیشگیری و مبارزه با بیماریها یکی از گروههای کارشناسی تخصصی مرکز بهداشت استان است که در زمینه چگونگی الگوی توزیع بیماریهای شایع استان از نظر اتیولوژی ، توزیع مکانی ، توزیع زمانی، توزیع انسانی و بخصوص بار بیماری ( Burden of Disease ) و عوامل موثر در آن بررسی و مطالعه نموده و بدینوسیله جایگاه اپیدمیولوژیک آنها را در چارچوب قیاس منطقه ای و ناحیه ای از نظر اسپورادیک ، آندمیک ، طغیان ( Out Break ) و اپیدمیک بودن تعیین و تبیین می نماید و بر این اساس تدابیر و تمهیدات پیشگیرانه و کنترلی متناسب در سطوح مختلف را از ابتدایی ( Elementary ) گرفته تا سطح منتج به مرحله باز توانی ( Rehabilitation ) مطالعه، اتخاذ و عملی می نماید تا بتواند بعنوان عضوی از ساختار اجرایی مرکز بهداشت استان بعنوان یک ارگان سازمانی مسئول در قبال سلامت آحاد جامعه هماهنگ و همپا با سایر اعضاء و دیگر بخشهای موثر در بهداشت و با بهره گیری از توان تخصصی خود در تحقق اهداف بهداشتی کشور به نحو شایسته ای ایفای نقش کند اهدافی که بی تاثیر از سیاستهای سازمان جهانی بهداشت در مقیاس های :

1 – موقعيت شناسي از نظر جهاني ، منطقه‌اي و كشوري ( Situation Diagnosis )

2 - كنترل ( control )

3 – حذف (Elimination )

بیماریها و سایر مشکلات بهداشتی در چهارچوب یک نظام مراقبت پویا ( Dynamic Surveillance ) و برخوردار از نظام آماری کارآمد ( MIS ) نیست تا نهایتا به این ترتیب وظیفه خود را در تامین زندگی سالم و شاداب برای مردم و ارتقاء سطح سلامتی آحاد هموطنان با احساس مسئولیت و علاقه مندی ایفا نماید.

با توجه به مطالب فوق اهم وظايف گروه پيشگيري و مبارزه با بيماريها بطور خلاصه بشرح ذيل مي‌باشد:

1 – مطالعه و شناخت وضعيت اپيدميولوژيك بيماريها در سطح دنيا ، كشور و بويژه استان

2 – برنامه‌ريزي ، سازماندهي و هدايت اجرايي برنامه‌هاي كنترل بيماريها در سطح استان

3- مراقبت و پایش اجرای برنامه های کنترل بیماریها

4- تسهیل زمینه های اجرایی برنامه های کشوری تدوین شده در زمینه کنترل بیماریها

5- جلب و ایجاد همکاری درون و بین بخشی

6- برنامه ریزی و همکاری در انجام برنامه های آموزش همگانی و آموزش کارکنان بهداشت و درمان

7- برنامه ریزی و انجام سمینارها و کارگاه های آموزشی

8- برنامه ریزی و انجام ادغام برنامه کنترل بیماریها در PHC

9- شرکت در جلسات، کنگره ها، سمینارها و کارگاه های علمی

10- انجام مطالعات پژوهشی و تحقیقاتی و یا مشارکت در آنها

کارشناسان گروه

در اين گروه 10 كارشناس در دو قسمت واگير و غيرواگير مشغول فعاليت هستند.

علاوه بر رياست گروه ( دكتر مهران سیف فرشد ) افراد مشروحه ذيل مسئول علمي واجرايي امور مي‌باشند:

الف ) بيماري‌هاي غيرواگير :

1 - سعيد پوردولتي

كارشناس بيماري‌هاي غیرواگیر

2 – دکتر مهراد نقی زاده گلزاری

كارشناس بيماري‌هاي ديابت، فشارخون بالا و ثبت علتي سرطانها

3- دکتر ملیحه طالبی

كارشناس بيماري‌هاي آسم، بيماري‌هاي قلبي و عروقي و هیپوتیروئیدی نوزادی

4- دکتر نازلی سلطانی

كارشناس بيماري‌هاي تالاسمي، بيماري‌هاي استخواني مفصلي و امور مربوط به پيشگيري از سوانح و حوادث

5 – فريده حيدرلو

كارشناس برنامه‌هاي بهداشت روان

ب ) بيماري‌هاي واگير

6- سيد علي ورشوچياني

كارشناس واكسيناسيون و بيماري‌هاي هدف ايمنسازي، بيماري‌هاي مننژيت، تيفوئيد، بيماريهاي روده‌اي و ثبت علتي مرگ و مير

7 – محمد نعلبندي

کارشناس بیماریهای هپاتیتB ,C ،امور قرنطینه و امور مربوط به بلایای طبیعی و بحرانهای پیچیده

8 – دكتر مرتضي سعادت‌خواه

كارشناس مسئول بيماري‌هاي واگیر و کارشناس بیماریهای مشترك انسان و حيوان

9 – مجتبي حقي

كارشناس بيماري مالاريا و پديكولوز

10- دکتر مهدی محمدزاده

کارشناس بیماری ایدز،STI و عفونتهای بیمارستانی

11- دکتر سیمین خیاط زاده

کارشناس بیماری های سل و جذام

اين گروه در هر يك از شهرستان‌هاي تابعه استان علاوه بر كارشناسان و كاردانان پيشگيري و مبارزه با بيماري‌ها نمايندگاني تحت عنوان پزشكان اپيدميولوژيست دارد. همه اين عزيزان همراه و همقدم با كارشناسان استاني در جهت اهداف مذكور به نحو شايسته اي انجام وظيفه مينمايند.

 

فرايندهاي كنترل و مراقبت بیماریهای واگیر:

 ایمن سازی زنجیره سرد

 کنترل و مراقبت بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن شامل دیفتری- کزاز- سیاه سرفه- فلج اطفال- هپاتیت ب- سرخک- سرخجه- اوریون- مننژیت- آنفلوانزا

 کنترل و مراقبت بیماریهای روده‌ای و انگلی (منتقله از آب وغذا) شامل التور، اسهال خونی، تیفوئید، هپاتیتهای روده‌ای، بوتولیسم

 کنترل و مراقبت بیماریهای مشترک انسان و حیوان شامل: هاری، بروسلوز، لیشمانیوز جلدی، لیشمانیوز احشایی، تب های راجعه، تب های خونریزی دهنده، کیست هیداتیک، توکسو پلاسموز، سیاه زخم، جاکوب کروتسفلد و جنون گاوی، آنفلوانزای پرندگان

 

کنترل و مراقبت HIV و ایدز

 کنترل و مراقبت بیماریهای منتقله جنسی

 کنترل و مراقبت هپاتیتهای منتقله از خون (هپاتیتB-C)

 کنترل و مراقبت سل و جذام

 کنترل و مراقبت مالاریا

فرايندهاي كنترل و مراقبت بیماریهای غيرواگیر:

 کنترل و مراقبت بیماریهای قلبی عروقی

 کنترل و مراقبت بیماریهای دیابت

 کنترل و مراقبت بیماریهای فشار خون بالا

 کنترل و مراقبت بیماریهای آسم

 کنترل و مراقبت بیماریهای ژنتیکی (تالاسمی)

 کنترل و مراقبت بیماری کم کاری مادرزادی تیروئید

 ثبت و گزارش موارد سرطانی

 نظام مراقبت عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر

 کنترل سوانح و حوادث شامل برنامه ثبت حوادث، برنامه جامعه ایمن و کاهش موارد مار و عقرب گزیدگی

 

فرایندهای اجرایی و پشتیبانی

 

 نظام گزارش و مراقبت بیماریهای قابل گزارش تلفنی و کتبی

 قرنطینه مبادی ورودی و خروجی

 کنترل و گاهش اثرات بلایا

 توانبخشی مبتنی بر جامعه CBR

 آموزش نیروهای محیطی شهرستانها در برخی مواقع

 آموزش مردم از طریق رسانه های گروهی

 تهیه و چاپ پمفلت، پوستر، کتابچه، کتاب

 تألیف و ترجمه کتب و مقالات

 هماهنگی درون بخشی و برون بخشی

 ثبت و گزارش برنامه های آموزشی

 تهیه فصلنامه پیام سلامت

دستاوردها و عملکرد گروه پيشگيري و مبارزه با بيماريها درسال ....... :

برنامه های اجرايي

 اجراي روز ملي بيماريهاي قابل انتقال بين انسان و حيوان

 اجراي برنامه تلويزيوني مشترك با سازمان دامپزشكي در مورد اهميت بيماريهاي قابل انتقال بين انسان و حيوان

 تهيه چك ليست پايش برنامه ‌هاي گروه در سطوح سه‌گانه خانه بهداشت ، مراكز بهداشتي درماني و ستاد شهرستان

 تهيه دستورالعمل پيشگيري از تصادفات جاده‌اي استان و بررسی سوانح و حوادث در سطح کل استان (يك هفته در هر فصل سال)

 مشاركت و همكاري در برنامه هاي هفته سلامت

 اجراي برنامه هاي راديويي و تلويزيوني در مورد فرايند هاي گروه

 اجراي طرح جامعه ايمن در شهرستان آذرشهر، اهر و سراب

 كاهش موارد مثبت مالاريا در مركز بهداشتي درماني لاريجان شهرستان كليبر از 12مورد سال گذشته به صفر مورد در سال 84 (به صفر رساندن موارد انتقال محلی مالاریا در سطح استان)

 کاهش موارد ليشمانيوز احشایی در سطح استان

 شناسايي موارد AFP مورد انتظار استان

 مراقبت بيماران اسهالي از نظر التور و کنترل آن در سطح استان

 تشديد عمليات مراقبت از بيماران اسهالي

 بازديد كارشناسان گروه از واحدهاي تابعه و نظارت بر عملكرد آنها

 اجراي برنامه ثبت و جمع آوري اطلاعات و آمار موارد جديد هپاتيت در برنامه نرم افزاري EPI6

 اجراي عمليات پايگاههاي ديده‌ور در زندان مركزي تبريز ، مركز حرفه آموزي و كار درماني استان و مرز ورود و خروج جلفا

 گسترش فعاليت‌هاي مركز مشاوره بيماري‌هاي رفتاري استان و ايجاد پايگاه مشاوره در شهرستانهاي ميانه و مراغه

 جمع‌آوري اطلاعات مصدومين از كليه بيمارستان‌هاي استان

 اجراي برنامه توانبخشي مبتني بر جامعه در شهرستان شبستر و مراغه

 اجرای دور دوم مراقبت عوامل خطر بیماریهای غیر واگیر استان

 شروع برنامه غربالگری هیپوتیروییدی نوزادی

 اجرای برنامه های DICو outreach در استان

 راه اندازی مرکز گذری شهرك شهید چمران به همراه يك تیم سیار جهت ارایه خدمات بهداشتی به معتادان تزریقی در منطقه اخمقیه که 180 معتاد تزریقی و 25 Sex worker را تحت پوشش دارند

 ثبت موارد سرطاني (نظام ثبت بتدريج در سالهاي اخير ارتقا يافت)

 تشكيل كميته هاي فني، علمي و پژوهشي در خصوص سل، بهداشت روان، ايدز و..........

 انجام بیماریابی نیمه فعال سل در شهرستان بستان آباد

 برگزاري جلسه مشترك با دامپزشكي در مورد ارتقاء فرايندهاي بيماريهاي مشترك انسان

برنامه های پژوهشی

 مشاركت در بررسي خصوصيات بيولوژيكي ناقلين مالاريا در كانونهاي مرزي استان

 شركت كارشناسان گروه در طرحهاي تحقيقاتي

 بررسی و ارایه مقاله در رابطه با رفتارهای پر خطر و شیوع ایدز در بین زندانیان

 تعیین میزان دانش ،نگرش و عملكرد گروههای جمعیتی استان در رابطه با ایدز

 اجرای طرح ارزیابی کیفیت اداره بیماری دیابت در کشور

 اجرای طرح تحقیقاتی مصاحبه تعیین بهره‌مندی بیماران دیابتی

 انجام بررسی اطرافیان بیماران اسمیر مثبت بین سالهای 1382 تا نه ماهه اول 1384 در شهرستانهای تبریز و مرند و در حال حاضر در شهرستانهای اهر و سراب

 انجام بررسی موارد عود یا جدید بیماری جذام در شهرستانهای اهر ،کلیبر و ورزقان

برنامه های آموزشی

 برگزاري كارگاه مراقبت بيماريها در شهرستان‌هاي كليبر و جلفا با شركت كارشناسان مسئول بيماريها و پزشكان بيماريها و كارشناسان استان

 تهيه و چاپ كتب و متون آموزشي مختلف مانند پمفلت و پوستر (آنفلوانزاي انساني و پرندگان، آيا تنبيه بدني آخرين راه حل است، تب مالت و ... )

 شركت همكاران در كارگاههاي آموزشي و اجرايي تشكيل شده در سطح كشور و استان

انجام اقدامات آموزشی و مراقبتی در خصوص بیماری آنفلوانزاي پرندگان

 برگزاری هفته اطلاع رسانی بیماریهای قلبی و عروقی – سرطان- بهداشت روان- سوانح و حوادث

 برگزاري همايش، سمينار و كارگاه هاي آموزشي در سال 84 در مورد موضوعات زير:

 كارگاه كشوري برنامه غربالگري بيماري كم‌كاري مادرزادي تيروييد و ديابت

 كارگاه كشوري نسل دوم مراقبت HIV/AIDS

 كارگاه كشوري ورود داده‌هاي برنامه سل در كامپيوتر

 همايش استاني آنفلوانزاي پرندگان، تهديدها و تمهيدات

 كارگاه منطقه‌اي دانشجويي مشاوره در ايدز

 کارگاه استانی احتیاط همه جانبه در ایدز

 كارگاههاي ثبت علتي مرگ و مير

 همایش روز جهانی ایدز و هفته اطلاع رسانی ایدز- همایش ایدز و دانشجو

 کارگاه آموزشی پنج روزه کارکنان ستادی آموزش و پرورش

جلسه توجيهي فعاليتهاي مبارزه با بيماريها براي سطح شهرستان در سه جلسه، توجيه پزشكان هماهنگ كننده و متصديان آزمايشگاه سل شهرستانها، آشنايي با برنامه مبارزه با بيماريها براي مسئولين گروه هاي آموزشي دانشگاه علوم پزشكي تبريز، آموزش برنامه‌هاي گروه به دانشجويان پزشكي، دندانپزشكي و پيراپزشكي

كارگاههاي ايمن سازي ، مراقبت روستاي سياري و ذيج حياتي ، مراقبت بيماريهاي قابل پيشگيري با واكسن ، مراقبت (بيماريهاي التور، تيفوئيد، مننژيت و ديسانتري) ، سندرم مادرزادي سرخجه و بوتوليسم ، زنجيره سرد

كارگاه عملي تهيه لام و شناسايي پشه بالغ

كارگاههاي مهارتهاي زندگي، مهارتهاي فرزندپروري، مشاوره گروهي در بحران،

كارگاههاي جامعه ايمن، تالاسمي،

 كارگاه‌هاي آموزش بيماري هاري و ...

 برگزاری سمینار آموزشی کنترل و مراقبت بیماریهای بهداشت روان در بلایای طبیعی در شبستر

 برگزاری کارگاه جذام برای پزشكان کارشناسان بیماریها و مربیان خانه‌های بهداشت

 انجام هماهنگیهای لازم جهت راه اندازی بخش بستری بیماران مقاوم به درمان سل و همکاری در تخصیص اعتبارات لازم به مرکز تحقیقات سل و بیماریهای ریوی

 ارسال کتب کنترل بیماریهای عفونی در بلایا – هیپوتیروییدی در چهار سطح- راهنمای هپاتیت C کتاب سلامت روان کاربردی برای پزشكان تیم سلامت و پزشكان مراکز بهداشت روان در بلایا برای پزشكان، بهورزان، رابطین، مشاورین مدارس و کاردانان- کتاب مقررات بین‌المللی بهداشتی (بازنگری 2005)- تشخیص آزمایشگاهی بیماریهای واگیر شایع در ایران- دستورالعملهای تالاسمی در چهار سطح- کتب راه ایمن دید مناسب، کمربند ایمنی، كلاه ایمنی، راه ایمن خستگی، صندلی کودک، راه ایمن سرعت مناسب، به تمام شهرستانها

 تجدید چاپ و ارسال کتابچه راهنمای سلامتی در مسافرتهای بین المللی به تعداد 20000 جلد

 بازدید از زندان تبریز

 تهیه و چاپ پمفلت بهداشت روان در بلایا، کودکان- معلمین- سلامت روان در بلایای طبیعی- بهداشت روان نوجوانان در بلایا

برگزاری هسته اطلاع رسانی(3جلسه)هسته مراقبت و درمان(دو جلسه)هسته کاهش آسیب (دو جلسه)

 انتشار سه شماره پيام سلامتي

 

شاخص های فرایندهای گروه يشگيري و مبارزه با بيماريها

• پوشش ايمنسازي

• ميزان بروز و شيوع بيماري هاي واگير

• ميزان بروز و شيوع بيماري‌هاي غير واگير

• ميزان كشندگي بيماري‌ها

• ميزان اختصاصي مرگ ناشي از بيماري‌ها

• نسبت مراقبت بيماري‌ها به مورد انتظار

• ميزان بهبودي