مقدمه ( شهری - ستاد استان و شهرستان )
مقدمه
در چند سال اخیر کشور ما تجربه موفقی در ارائه خدمات بهداشتی درمانی در مناطق روستایی داشته است.
عامل اصلی این موفقیت گسترش خانه های بهداشت و کارایی چشمگیر بهورزان می باشند که باعث ایجاد تغییرات عمده در پوششهای جمعیتی و شاخصهای بهداشتی شده است. عل رغم موفقیت در روستا در مناطق شهری ارائه خدمات کیفیت مطلوبی نداشته است.
افزایش مهاجرت روستائیان به مناطق شهری و اسکان انها در حاشیه شهرها از یکسو و بالا بودن حجم جمعیت نسبت به امکانات موجود تمر کز و گسترش نامناسب مراکز بهداشتی درمانی در شهرها عدم دسترسی به خدمات ارائه شده در بخش خصوصی فقر فرهنگی پائین بودن سطح سواد و... ایجاب می نماید که رسیدگی به وضعیت بهداشتی درمانی این قشر نیازمند در اولویت برنامه های بهداشتی قرار گیرد.
فلسفه و اساس مراقبتهای بهداشتی مبتنی بر دو اصل عدالت اجتماعی و همکاری بین بخشی است. دوام و استمرار مراقبتهای بهداشتی مشارکت فعال کلیه اقشار جامعه را طلب می کند که فرایند ناشی از ان به صورت اگاهی اجتماعی اعتماد به نفس و تغییر رفتار در جامعه تبلور می یابد.
علی رغم اینکه تامین سلامت جامعه به استناد قانون اساسی بعهده وزارت بهداشت درمان و اموزش پزشکی و سایر بخشهای توسعه می باشد ولی انجام ان بدون دخالت مردم امری اجتناب پذیر است. با مشارکت و دخالت مردم می توان نیازهای جامعه را شناخت برای تامین ان برنامه ریزی نمود برنامه را اجرا کرد و با تکیه به این نیروها دوام و استمرار انرا ضمانت کرد.
مردم مسلمان کشور ما که بارها انواعی از مشارکت و دخالت موثر در برنامه های اجرایی را تجربه نموده و در طول جنگ تحمیلی بارها این حرکت را در معرض دید همگان به نمایش در اورده مسلما مشارکت در جهت تامین حفظ و ارتقاء سطح سلامتی جامعه را با جان و دل پذیرا می شوند.
براساس نتایج مثبت از اجرای طرح رابطین بهداشتی در جنوب شهر تهران شیراز و چند شهر دیگر تصمیم گرفته شد تا با استفاده از نیروهای مردمی در قالب رابطین بهداشتی خدمات در مناطق حاشیه نشین شهری بصورت فعال (اکتیو) ارائه گردد. در این راستا در کارگاه اموزشی در پاکدشت ورامین و شیراز با حضور مسوولین رابطین بهداشتی استانهای کشور برگزار گردید که نتایج حاصل از بخشهای گروهی و تجربیات همکاران شرکت کننده در این دو کارگاه بعنوان روش اجرایی برنامه ارائه می گردد
وظایف مسئول رابطین ستاد شهرستان
دانشگاه علوم پزشكي وخدمات بهداشتي درماني تبريز _ مركز بهداشت استان
انتظارات گروه كارشناسان آموزش بهداشت و برنامه مشاركتهاي مردمي مركز بهداشت استان از كارشناس مسئول آموزش سلامت ومسئول رابطين شهرستانهاي تحت پوشش از برنامه رابطين بهداشت مؤثر بر سلامت جامعه
تهيه وتدوين : گروه كارشناسان آموزش بهداشت مشاركتهاي مردمي _ برنامه داوطلبین سلامت محلات
شرح وظايف كارشناس مسئول آموزش سلامت و مسئول رابطين بهداشت
*تشكيل كميته فني تخصصي با مشاركت كارشناسان بهداشت محيط وحرفه-بهداشت مدارس–مبارزه بابيماريها –دهان ودندان در شهرستان جهت پشتيباني از برنامه ها وفعاليتهاي رابطين بهداشت شهرستان
* تشكيل كميته هاي كيفيت برنامه هاو فرايند هاي مربوطه
* مشاركت در تهيه وتدوين برنامه ريزي تفضيلي وعملياتي رابطين شهرستان
* برآورد نيروي انساني مورد نياز برنامه هاي رابطين
* ايجاد هماهنگي درون بخشي با ساير واحد هاي ذيربط ستاد مركز بهداشت شهرستان و واحد هاي محيطي مرتبط با برنامه هاي آموزش رابطين
* پيگيري ، تامين اعتبارات و هماهنگي لازم جهت جذب وهزينه بهينه آن
* پيگيري تامين تجهيزات مورد نيازبراي كلاسها ي ر ابطين واحدهاي محيطي جهت اجراي بهتر برنامه هاي آموزشي رابطين
* برنامه ريزي كامل براي نظارت ، كنترل ، ارزشيابي مستمر ومداوم از فعاليتهاي جاري توسط كارشناسان ستادي طبق چك ليست ارسالي
* انعكاس نتايج فرايندهاي اجرايي برنامه رابطين بهداشت به استان
* نظارت بر اجراي طرحها ، برنامه ها ، بخشنامه ها ودستور العمل ها به طور كامل
* انجام طرحهاي تحقيقاتي كاربردي در زمينه فعاليتهاي برنامه رابطين بهداشت
* داشتن اطلاعات كافي از جمعيت تحت پوشش رابطين بهداشت تحت پوشش شهرستان وروستاي خود
*داشتن اطلاعات جمعيتي ومراكزداراي رابط شهرستان
* شناخت كامل از برنامه ها وفرايندهاي موجود برنامه رابطين بهداشت( نقاط قوت ، ضعف رفع جهت بهبود آنها)
* اطلاع داشتن ازشاخصهاي سلامتي پيش بيني شده در برنامه هاي بهداشت خانواده وجامعه وپيگيري توسط رابطين در جهت ارتقاء شاخصها
* بررسي وشناخت مشكلات برنامه رابطين بهداشت دراجراوهمكاري بين بخشي با ساير گروهها جهت رفع مشكلات وتلاش در جهت رفع آنها
* تشكيل جلسات با ساير ارگانها بر حسب نياز ( بهزيستي ، هلال احمر ، كميته امداد ، فرمانداري-كميته زنان و جوانان –حفاظت محيط زيست –آموزشكده فني حرفه ايي وساير ارگانها برحسب نياز ) در خصوص اجراي برنامه رابطين وانتخاب رابط متخصص از ساير ارگانها
* تهيه پرونده هاي بهداشتي براي رابطين طبق دستور العمل اجرايي
* اقدام به تهيه و تدوين برنامه هاي آموزشي و باز آموزي پرسنل بهداشتي در زمينه مهارتهاي آموزشي مشاركتي و آموزش بهداشت
* برگزاري جلسات آموزشي در زمينه هاي مختلف بهداشتي براي آگاهي رابطين بهداشت
* بازديد از برنامه ها ي رابطين بهداشت مطابق چك ليست هاي مربوطه وتعيين مشكلات موجود وبررسي آن
* پس خوراند آمار و فعاليتهاي برنامه رابطين بهداشت به واحد هاي محيطي جهت اصلاح روند اجرايي فعاليتها
* پيگيري تشكيل جلسه با سازمانهاي مختلف جهت مشاركت در برنامه هاي آموزشي وحمايت از برنامه هاي رابطين بهداشت
* اقدام براي تهيه وتوزيع وانتشار بروشور و متون علمي وآموزشي در زمينه آموزش بهداشت براي رابطين وخانوار هاي تحت پوشش رابطين
* جمع آوري وبايگاني اطلاعات وسوابق آماري برنامه ها و فعاليتها ي برنامه رابطين بهداشت
* اقدام به ارسال به موقع دستورالعملها وبخشنامه با امضا رئيس مركز بهداشت شهرستان به واحد هاي ذيربط وپيگيري وصول آنها
* مديريت وبرنامه ريزي بر برنامه رابطين بهداشت براي اجراي بهتر فرايند هاو شاخصهاي بهدشتي جامعه تحت پوشش رابطين
* پيگيري و بازديد كارشناس برنامه رابطين از پرونده رابطين ونظارت برنحوه واجراي برنامه آموزشي رابطين
* برنامه ريزي براي تهيه اطلاعات كافي از خانوارهاي تحت پوشش رابطين ازپرونده بهداشتي رابطين بهداشت
* جمع آوري وآناليز اطلاعات آمار مربوط بفعاليت برنامه رابطين وارسال به مركز بهداشت استان
* بررسي كيفيت بهتر ثبت اطلاعات پرونده بهداشتي رابطين بهداشت
* پيگيري تشكيل جلسات آموزشي رابطين بهداشت
* تهيه نمودار هاي مقايسه وفعاليتهاي برنامه رابطين بهداشت با سالهاي قبل
* برنامه ريزي براي تشويق وجذب ونگهداري رابطين بهداشت
* گزارش فعاليت برنامه رابطين به رئيس مركز بهداشت شهرستان
بامید هرچه بهترفعالیت برنامه رابطین بهداشت ومشارکتهای مردمی درجهت ارتقاء سلامت
کمیته آموزش
پیشنهادات جهت پیشرفت وکیفیت بهتر برنامه داوطلبین سلامت محلات
الف – تشکیل کمیته آموزش
وظایف کمیته آموزش
1. تعیین سطوح آموزش ودادن خط مشی کلی درآموزش
2. تعیین اهداف آموزش وسرفصل های مورد نظر
3. تقسیم مطالب آموزشی وجمع آوری مطالب
4. تهیه جزوهای آموزشی
5. هماهنگی برنامه های آموزشی ومتون آموزشی
6. تهیه وسایل کمک آموزشی جزوه کتاب – فیلم واسلاید
7.سنجش میزان آموزش مربیان ورابطین قبل از آموزش و بعداز آموزش وخانوارهای تحت پوشش
ب-همکاری روابط عمومی
1-همکاری دربرگزاری جلسات وکار گاهها
2- تبلیغات در جهت شناخت مردم و مسئولین ازبرنامه
3- تشکیل جلسات درجهت شناساندن به سایر ارگانها وادارات جهت همکاری
4- چاپ ونشر تراکت ها وپوسترهایی که در تشویق رابطین موثراست
جهت تشویق رابطین ترتیب جلسات تشویقی وبه نمایش گذاردن فعالیت آموزشی وهنری در سطح استان ومعرفی آنان به جامعه