معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز

همه ساله سازمان بین المللی کار 28 آوریل (8 اردیبهشت) را روز جهانی ایمنی و بهداشت حرفه ای اعلام نموده و برنامه های ويژه ای را در این خصوص اجرا می نماید. در سال جاری شعاری که از طرف سازمان بین المللی کار در این خصوص اعلام گردید، ایمنی و بهداشت در استفاده از مواد شیمیایی در محیط کار "Safety and Health in the use of Chemicals at work " می باشد.

توصیه های ایمنی و بهداشتی در کار با مواد شیمیایی

مواد شيميايی شامل تمام مواد اوليه، خام، بينابينی و توليدی است که در محیط کار  و زندگی مورد استفاده قرار می گیرند. اين مواد می تواند به شکل گاز، مايع و جامد باشد.

مواجهه با مواد شیمیایی سمی می تواند منجر به اثرات و عوارض سلامتی مختلفی در بدن انسان گردد که شدت عوارض با توجه به را ورود ماده شیمیایی، میزان تماس و سمیت ماده شیمیایی متفاوت خواهد بود.در مسموميتهای شغلی مهمترين راه ورود ماده سمی به بدن راه تنفسی می باشد پوست و دستگاه گوارشی در رده های بعدی قرار دارند. در استفاده از مواد شیمیایی به موارد زیر دقت نمائیم.

·از قرار دادن مواد شوینده مانند وایتکس، جوهر نمک و غیره در روی زمین و در دسترس کودکان جداًخودداری نمائیم.

· در محیط کار و زندگی از کمترین میزان مواد شیمیایی و با رعایت اصول ایمنی و بهداشتی استفاده نمائیم.

·برگه اطلاعات ایمنی مواد شیمیایی (MSDS)اطلاعات مناسبی در ارتباط با ایمنی و بهداشت کار با مواد شیمیایی در اختیار ما قرار می دهد. قبل از استفاده از مواد شیمیایی MSDS آن را با دقت مطالعه نمائیم.

·استفاده از سیستم تهویه مناسب خصوصاً تهویه موضعی در کنترل آلودگی های شیمیایی محیط کار نقش بسزایی دارد.

·استفاده از وسایل حفاظت فردی مناسب و استاندارد از قبیل ماسک تنفسی، دستکش، لباس کار، عینک حفاظتی و ...  میزان مواجهه افراد با عوامل شیمیایی را کاهش می دهد.

·عوامل شیمیایی خطرناک ترین بیماریهای شغلی را در محیط کار ایجاد می نمایند. انجام معاینات ادواری سالیانه مهمترین راه تشخیص زودرس بیماریهای شغلی می باشد.

علت عمده مرگ و میر های مرتبط با کار در سرتاسر جهان بیماریهای شغلی هستند.بر اساس برآورد سازمان بین المللی کار از 34/2 میلیون تلفات شغلی در هر سال تنها 321000 مورد آن مربوط به حوادث شغلی است و  02/2میلیون مرگ باقیمانده به علت انواع مختلفی از بیماریهای مرتبط با کار رخ می دهد.که روزانه به طور متوسط بیش از 5500 مرگ در دنیا به علت بیماریهای شغلی اتفاق می افتد که این یک درصد غیر قابل قبولی است. در سراسر جهان  بیماریهای شغلی، همچنان به عنوان علت عمده مرگ و میرهای مرتبط با کار مطرح می باشد.

بیماریهای ناشی از کار رنج و زیان های هنگفتی را در دنیای کار به دنبال دارند.با وجودی که میزان مرگ و میر ناشی از بیماری های شغلی و بیماریهای وابسته به شغل 6برابر بیشتر از حوادث شغلی برآورد شده است لیکن هنوز این بیماریها ناشناخته و پنهان هستند.علاوه بر این، ماهیت بیماری های شغلی به سرعت در حال تغییر است.تکنولوژی های جدید و تحولات اجتماعی، همراه با تغییر شرایط اقتصاد جهانی بر وخامت مخاطرات بهداشتی موجود افزوده و انواع جدیدی از این مخاطرات را پدیدار نموده است.

چه چیزی موجب بیماری های شغلی می شود؟ بیماری شغلی یک نوع بیماری است که در نتیجه مواجهه با عوامل خطر ناشی از کار شامل:عوامل فیزیکی، عوامل شیمیایی، عوامل ارگونومیکی و عوامل بیولوژیکی به وجود می آید. شناسایی منشأ شغلی یک بیماری در فرد مبتلا نیاز به برقراری رابطه علت و معلولی بین بیماری و مواجهه کارگر با عوامل مخاطره آمیز در محیط کار دارد.این ارتباط به طور معمول بر اساس اطلاعات بالینی و پاتولوژیک، سابقه و آنالیز شغلی، شناسایی و ارزیابی عوامل زیان آور محیط کار برای اثبات مواجهه، مشخص می گردد. در صورتی که یک بیماری از نظر بالینی تشخیص داده  شده و ارتباط علیتی آن با شرایط کار برقرار گردد به عنوان یک بیماری شغلی شناخته می شود.