معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز

مقدمه
همه‌گیری مصرف دخانیات یکی از مشکلات جهانی و همچنین کشور ما در عضر حاضر است. توسعه بی‌سابقه تولیدات مواد دخانی و فروش فوق العاده آن در سراسر دنیا خصوصاً نواحی کم درآمد زیانهای جسمی و روحی را برای جوامع به همراه دارد بطوریکه بسیاری از مرگهای ناشی از سرطان ریه، حفره دهان، معده، مری، مثانه، پانکراس و کلیه به دخانیات نسبت داده می شود. همچنین استعمال دخانیات موجب افزایش بیماریهای قلبی، عروقی و مرگ و میر ناشی از این بیماری می گردد.

اثرات استنشاق تحمیلی دود سیگار نیز کمتر از عوارض ناشی از استعمال دخانیات نمی باشد، دانشمندان بر این عقیده اند که دود محیطی سیگار از نقطه نظر سلامت هیچ آستانه مجازی ندارد، چرا که نه دستگاههای تهویه و نه تمهید جداسازی مکانهای استعمال دخانیات هیچکدام بطور کامل هوایی پاک و عاری از آلاینده را فراهم نمی آورند. بنابراین راه محافظت از آن قرار نگرفتن در معرض استنشاق تحمیلی دود سیگار می باشد.

با توجه به گزارش سازمان جهانی بهداشت چنانچه الگوی استعمال دخانیات عوض نشود.تلفات ناشی از استعمال دخانیات در قرن بیستم یکم ده برابر قرن بیستم خواهد بود. جلوگیری از افزایش این آمار مستلزم تلاشهای فراوان و همه جانبه است. در این راستا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به منظور حفظ و ارتقاء سلامت جامعه مطابق با آئین نامه “ ممنوعیت استعمال و عرضه سیگار و سایر مواد دخانی در اماکن عمومی ” مصوب هیئت وزیران و آئین نامه اجرایی قانون اصلاح ماده 13 بهداشت محیط درخصوص ممنوعیت عرضه و استعمال دخانیات در اماکن و مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی مشمول قانون مذکور موظف است ضمن نظارت بر حسن اجرای قوانین، خدمات کنترل مصرف دخانیات ارائه نماید. برای تحقق این امر و به منظور شفاف سازی، تسهیل و بهبود سیستم نظارت و ارزشیابی فعالیتهای انجام گرفته بسته خدمتی جهت اجرای برنامه کنترل دخانیات برای سطوح مختلف تهیه شده است.

هدف کلی

کنترل و کاهش مصرف دخانیات در جامعه

اهداف اختصاصی

1- افزایش سطح آگاهی جامعه نسبت به مضرات استعمال دخانیات، برنامه های کنترلی با تاکید به کارکنان بهداشتی ، زنان و جوانان

2- کاهش میزان مصرف دخانیات در داخل خانواده

3- افزایش تعداد افراد سیگاری علاقه مند به ترک یا کاهش مصرف دخانیات

4- حذف مصرف دخانیات در اماکن عمومی مسقف و مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی

5- کاهش دسترسی به محصولات دخانی با اجرای قانون اصلاح ماده 13

6- تعیین میزان ابتلاء و شیوع مصرف دخانیات در جامعه

تعاریف

دخانیات :

انواع مختلف دخانیات به معنی محصولاتی است که بخشی از ماده خام تشکیل دهنده آنها یا تمام ماده خام تشکیل دهنده آنها برگ توتون یا تنباکوست و به منظور دود کردن یا مکیدن یا جویدن یا استنشاق از راه بینی تولید می شود.

فرد مصرف کننده مواد دخانی:

هر فرد زیر 18 سال که قبلاً تجربه مصرف دخانیات (سیگار- پیپ- قلیان- چپق و……..) داشته باشد وطی یک ماه گذشته مواد دخانی مصرف نماید.

هر فرد بالای 18 سال که در طول عمرش 100 نخ سیگار مصرف کرده در حال حاضر به هر شیوه ای استعمال دخانیات را ادامه دهد.