معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز

مکمل آهن

در دوران بارداری نیاز به آهن تا دو برابر قبل از بارداری افزایش می یابد. این میزان افزایش نیاز به آهن برای رشد جفت و جنین به حدی است که به هیچ وجه از طریق مصرف مواد غذایی به تنهایی تامین نمی شود.

مصرف روزانه یک عدد قرص آهن( سولفات فرو 150 میلی گرم) از پایان ماه چهارم بارداری تا 3 ماه پس از زایمان برای پیشگیری از کمبود آهن وکم خونی ناشی از آن وعواترض نامطلوبی که بر رشد و تکامل جنین و سلامت مادر( از جمله مرگ و میر مادران، زایمان زودرس، رشد ناکافی جنین و افزایش خطر مرگ و میر جنین ) دارد ، ضروری است. بر اساس دستور العمل کشوری وزارت بهداشت ، خانم های باردار باید از پایان ماه چهارم بارداری یک عدد قرص آهن ( سولفات فرو) در روز مصرف کرده و تا سه ماه پس از زایمان ادامه دهند.

 در صورتی که خانم باردار دچار کم خونی شدید باشد باید براساس تجویز پزشک ، دوز درمانی یعنی 5-4 میلی گرم به ازاء کیلوگرم وزن بدن مصرف کند.. نکته مهم در درمان کم خونی این است که دوز درمانی باید به مدت 2 تا 3 ماه ادامه یابد تا ذخایر آهن بدن اصلاح شود. دردرمان کم خونی اکتفا به افزایش هموگلوبین که معمولا چند روز پس از مصرف مکمل آهن ایجاد می شود کافی نیست و باید اطمینان حاصل شود که ذخیره فریتین سرم نیز به مقدار طبیعی رسیده است. پس از درمان کم خونی، مکما آهن با دوز پیشگیری (یک قرص در روز) باید تا 3 ماه پس از زایمان ادامه یابد.

لازم به ذکر است مصرف مکمل آهن در مورد خانم های باردار مبتلاء به تالاسمی نیز طبق برنامه کشوری مانند سایر خانم های باردار توصیه می شود.

مصرف قرص آهن ممکن است عوارضی مانند تهوع، درد معده، اسهال و یا یبوست به دنبال داشته باشد به همین دلیل توصیه می شود قرص آهن بعد از غذا میل شود تا عوارض جانبی به حداقل برسد. بهترین زمان برای مصرف مکمل آهن شب قبل از خواب می باشد.

در هر حال خانم باردار باید بداند هیچگاه نباید مصرف قرص آهن را قطع کند زیرا بعد از گذشت چند روز معمولا این عوارض قابل تحمل شده و یا به طور کلی برطرف خواهند شد.

توصیه می شود از مصرف همزمان شیر و فرآورده های لبنی، چای و قهوه و قرص آهن خودداری شود زیرا کلسیم موجود در لبنیات و تانن موجود در چای و قهوه در جذب آهن اختلال ایجاد می کند.

مکمل مولتی ویتامین( ساده یا مینرال)

در دوران بارداری نیاز به ویتامین ها و املاح معدنی افزایش می یابد و باید اطمینان حاصل شود که برنامه غذایی روزانه، مواد مغذی مورد نیاز خانم باردار را تا حد زیادی تامین کند خصوصا در شرایط که ترکیب برنامه غذایی خانم باردار از تعادل و تنوع کافی برخوردار نیست و یا خانم باردار به علت حاملگی های مکرر و به ویژه با فاصله کم، ذخایر بدنی کافی ندارد باید مصرف مکمل های مولتی ویتامین توصیه شود.

در کشور ما بر اساس دستور العمل کشوری، کلیه خانم های باردار از پایان ماه چهارم تا سه ماه بعد از زایمان باید روازنه یک عدد کپسول مولتی ویتامین ساده یا مولتی ویتامین مینرال مصرف نمایند. برای ادامه مطلب لینک زیر را دانلود کنید.

حسین فلاح، کارشناس ارشد دفتر بهبود تغذیه جامعه

معاونت بهداشت، وزارت بهداشت ، درمان و اموزش پزشکی