دیابت چیست؟
دیابت یک اختلال در سوخت و ساز متابولیسم بدن است. در حالت طبیعی غذا در معده تبدیل به گلوکز یا قند خون می شود . قند از معده وارد جریان خون می شود لوزالمعده هورمون انسلین را ترشح می کند و باعث می شود قند از جریان خون وارد سلولهای بدن می شود ولی در بیماری دیابت انسلین به میزان کافی در بدن وجود ندارد و یا انسلین موجود قادر نیست که وظایف خود را به درستی انجام دهد در نتیجه به علت وجود مقاومت در آن ، قند خون نمی تواند به طور موثری وارد سلولهای بدن شود و مقدار آن را بالا می رود. امروزه دیابت یکی از مهمترین مشکلات بهداشتی، درمانی و اجتماعی- اقتصادی جهان محسوب می شود به گونه ای که بیش از صد و پنجاه میلیون نفر در دنیا مبتلا به این بیماری اند. بیماران مبتلا به دیابت به علت اختلال در سوخت و ساز چربی ها مستعد بیماری های قلبی عروقی اند. دیواره ی عروق خونی افراد مبتلا به دیابت درگیر شده و باعث کاهش خون رسانی به اعضای مختلف بدن می شود.
انواع بیماری دیابت :
دیابت نوع 1.
معمولاً شروع پر سر و صدایی دارد و علائمی چون تشنگی، پرادراری، کاهش وزن،گرسنگی و خستگی شدید تظاهر پیدا می کند .
دیابت نوع 2.
شروع بسیار آهسته ای دارد و شایع ترین علامت اولیه ی آن در واقع بی علامتی است .
هنوز درمان قطعی برای دیابت پیدا نشده است. و با این وجود رعایت 5 اصل کنترل دیابت می توان از پیدایش عوارض دیابت جلوگیری کرد که عبارتند از : آموزش، کنترل روزانه، تغذیه ی صحیح، فعالییت های جسمانی و مصرف منظم داروها .
چه کسانی در معرض ابتلا به بیماری دیابت هستند؟
تمامی افراد بالای چهل سال در معرض ابتلا به بیماری نوع دو هستند و باید هر سه سال یک بار تحت آزمایش قند خون قرار بگیرند. افرادی که دچار اضافه وزن می باشند و حداقل یکی از شرایط زیر را دارند نیز در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 هستند و انجام آزمایش های مکرر قند خون در آنها باید در سنین زیر 40 سال یا با فواصل کوتاه تر یعنی هر 2-1 سال یکبار انجام شود. این شرایط عبارتند از: وجود سابقه ی ابتلا به بیماری دیابت در بستگان درجه اول، سابقه ی ابتلای خرد به دیابت پنهان، سابقه ی ابتلا به دیابت حاملگی، سابقه ی تولد نوزاد با وزن بیش از 4 کیلوگرم یا نوزاد با هنجار های مادر زادی
مریم زارعی- کارشناس ارشد دفتر بهبود تغذیه جامعه
بیماری قند یا دیابت نوعی اختلال در سوخت و ساز مواد غذایی در بدن است که به علل مختلف بروز می کند و دارای درجات مختلف کمبود انسولین یا عدم پاسخ بدن به انسولین است. طبقه بندی دیابت: 1- دیابت نوع 1 : به این نوع دیابت وابسته به انسولین نیز می گویند. (IDDM) 2- دیابت نوع 2: به این نوع دیابت غیر وابسته به انسولین نیز می گویند. (NIDDM) 3- دیگر انواع دیابت بستگی به علتهایی مثل نقص ژنتیکی در عملکرد سلولهای بتا ، نقص ژنتیکی روی عمل انسولین ، بیماریهای غده مترشحه پانکراس مثل سیستیک فیبروز، داروها و شاخص های شیمیایی مثل ایدز و یا انتقال اندامی 4- دیابت دوران بارداری
علائم بالینی دیابت: دیابت در بسیاری از موارد ناشناخته مانده و گاهی به شکل اتفاقی با انجام آزمایشات روتین خون یا ادرار کشف می شود ولی برخی از مهمترین علائم هشدار دهنده دیابت عبارتند از: تشنگی، خشکی دهان ، برافروختگی صورت ، خواب آلودگی افزاینده ،تهوع ، استفراغ ، دردهای شکمی ، سرد و خشک شدن پوست ، استشمام بوی اسید در تنفس بیمار و سخت شدن عمل تنفس ، سردرد ، سرگیجه ، درد در پشت پاها و ضعف بیش از حد . اگر یکی از علائم ظاهر شود وضع بیمار خیلی خطرناک نیست ولی اگر تعدادی از این علائم با هم وجود داشته باشند زنگ خطری برای ابتلا به دیابت محسوب می شود. چگونه می توان دیابت خود را کنترل کرد؟ شما می توانید با برنامه غذایی درست، فعالیت بدنی منظم و نگهداری وزن در حد ایده آل، به کنترل مطلوب قند خون دست یابید. ۱-ارث 2-چاقی در خصوص ارث، تعدادی از موارد ابتلا به دیابت از طریق فامیلی انتقال پیدا می کند. این نوع دیابت ، دیابت نوع 1 نامیده می شود و در کودکان و نوجوانان تشخیص داده می شود. اگر چه در سن زیر 30 سال بیشتر دیده می شود اما در هر سنی می تواند رخ دهد و سیر پیشروی آن کندتر از دیابت نوع 2 می باشد. با پیروی از برنامه غذایی درست(رعایت وعده های غذایی و میان وعده) و فعالیت بدنی منظم از سالهای اولیه زندگی می توان این بیماری را به تعویق انداخت و کنترل کرد. با توجه به اهمیت نقش چاقی در ابتلا به دیابت و شیوع روزافزون چاقی دردنیا که کشور ما نیز از آن مستثنی نبوده است به بحث ارتباط چاقی با دیابت می پردازیم.برای مطالب بیشتر لینک زیرا دانلودکنید.
دکتر پریسا ترابی- مریم زارعی کارشناسان دفتر بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت،وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
|