معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز

استئوپروز شایع ترین بیماری متابولیک استخوان است که امروزه با بالا رفتن متوسط سن افراد جامعه بعنوان یک مشکل بهداشتی مطرح شده است. از سال 1991 سازمان جهانی بهداشت استئوپروز را بعد از سکته های قلبی و مغزی و سرطانها بعنوان چهارمین دشمن اصلی انسان معرفی کرده است. از استئوپروز بعنوان یک اپیدمی خاموش یاد می شود زیرا علائم بالینی ندارد و در صورتی که اقدامی برای پیشگیری و یا درمان آن صورت نگیرد، پیشرفت می کند و اولین بار خود را با عوارض جانبی که شکستگی استخوانها است نشان می دهد.

بر اساس آمار موجود شیوع استئوپروز در مناطق مختلف دنیا از 4 تا 40 درصد متغییر است و پیش بینی می شود استئوپروز در آینده بعنوان یک تهدید جدی سلامت عمومی مطرح شود. در حال حاضر از هر 3 نفر زن که به سن 65 سالگی می رسد یکنفر دچار شکستگی مهره می شود و از هر 5 زن که به سن 70 سالگی می رسد یک نفر دچار شکستگی استخوان ران می شود. بطور کلی زنان در مقایسه با مردان 4 برابر بیشتر در معرض ابتلا به استئوپروز هستند.

تغییرات بافت استخوانی با افزایش سن:

بافت استخوانی، بافت زنده ای است که مرتبا" در حال تغییر و تحول و نوشدن است. بطوری که از یک طرف استخوانهای قدیمی تر از بین رفته و از طرف دیگر بجای آن استخوان جدید ساخته می شود . در اوایل زندگی میزان استخوان ساخته شده بیشتر از استخوان تخریب شده است و به همین دلیل توده استخوانی  افزایش می یابد تا به حداکثر برسد . حداکثر توده استخوانی در حدود 35 سالگی حاصل می شود. بعد از این سنین میزان استخوان ساخته شده به کمتر از میزان استخوانی که تخریب شده می رسد و بتدریج توده استخوانی بدن رو به کاهش می گذارد و این پدیده تا آخر عمر ادامه می یابد. "بطور کلی حداکثر توده استخوانی و همچنین دانسیته استخوانی در مردان بیشتر از زنان است". در خانم ها بعد از یائسگی در یک دوره حدود 10 ساله میزان این کاهش استخوان سرعت پیدا کـــرده و بــــه میزان 2 تا 3 برابر در سال می رسد. ولی بعد از یک دهه این رقم به سالانه 25/0درصد تا 1 درصد می رسد.

بنابراین پدیده پوکی استخوان یک پدیده فیزیولوژیک است که در همه افراد ایجاد می شود ولی آنچه که قابل توجه است مجموعه عواملی است که منجر به تشدید روند از دست دهی استخوان می گردد. بطور کلی تراکم استخوانی بعد از 40 سالگی در مردان و زنان سالانه 2/1 درصدکاهش می یابد. برای ادامه مطلب به لینک زیر مراجعه کنید.

دکتر زهرا عبداللهی

متخصص تغذیه – دفتر بهبود تغذیه جامعه

معاونت بهداشت

وزارت بهداشت ، درمان وآموزش پزشکی