مدیر گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تبریز گفت: سرمایهگذاری در سلامت روان سرمایهگذاری در توسعه فراگیر و پایدار جامعه است، افزایش ثروت و سرمایه روانشناختی در بین آحاد جامعه، از یک سو موجب کاهش مشکلات و اختلالات روانی بوده و به دنبال آن زمینه های ارتقای بهره وری جامعه در ابعاد مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را نیز در پی خواهد داشت.
اصل رحیمی متذکر شد: سلامت یک ظرفیت از رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی است حتی اخیرا سلامتی معنوی هم بعدی از سلامتی در نظر گرفته میشود. وی تاکید کرد: سلامت روان یک ظرفیتی در فرد است که موجب میشود از زندگی لذت ببرد و بین کار و فعالیتهای روزمره یک نوع تعادل ایجاد کند. سلامت روان شامل مجموعهای از تلاشها، فعالیتها حرکتهایی در زندگی باعث میشود تا ضمن حفظ و تامین سلامتی ،نشاط روانی اجتماعی را در جامعه ارتقا بخشد.
وی همچنین گفت: سلامت روان موجب میشود تا توسعهی فراگیر در جامعه انجام شود که در غیر اینصورت باید به دنبال سیر صعودی اختلالات روانی باشیم. دکتر وهاب اصل رحیمی ضمن گرامیداشت روز روانشناس اظهار کرد: روانشناسی یکی از علوم بسیار مترقی و تکامل گرا در دوران معاصراست که نیازهای انسان را در ابعاد مختلف مد نظر قرار می دهد. علم روانشناسی، علمی است که رفتار افراد را مورد توجه و چرایی رفتار و عوامل موثر در بروز و ظهور و تداوم رفتار( ذهنی و شناختی، هیجانی و اجتماعی) را بررسی و تحت نظر قرار می دهد.
وی ادامه داد: روانشناسی علمی است که فرآیندها، جریان تفکر و اندیشه و فعالیتهای ذهنی انسانها را مورد بررسی قرار میدهد. ماحصل این علم در شناخت و مدیریت مسائل مختلف زندگی انسان در موقعیتهای مختلف تبیین و بکار گرفته می شود؛ اینکه ابعاد صفات شخصیتی انسانها چگونه است و هرکدام چه برآیند و نتایجی میتوانند داشته باشند، همینطور انسانها و افراد چگونه رفتار کرده، چه عواملی در آنها دخیل هستند و برای ایجاد و انجام رفتار درست چه مهارتهایی در بعد فردی و اجتماعی مورد نیاز است را معرفی و ارائه می کند.
وی با بیان اینکه رفتار درست رفتاری است که حداقل آسیب را برای سلامت فردی، اجتماعی و روانشناختی ما در برداشته باشد، گفت: روابط در دوران های مختلف تحول و مقاطع مختلف سنی، ویژگیهای سنی و جنسی و نقش آنها در رفتار انسان، ارتباطات سیستم عصبی و نقش آن در برون داد رفتاری انسانها و مسائل دیگر از جمله چارچوبها، محدودهها و حوزههای عمل و کاربرد روانشناسی در جامعه است.
اصل رحیمی افزود: روانشناسی علمی است که روش های بهزیستی انسان در جامعه را مطالعه میکند؛ اینکه افراد چگونه خوب زندگی کنند و حال خوبی داشته باشند، در زندگی فردی و اجتماعی فعال و موثر باشند، خود ارزشمندی و عزت نفس داشته باشند، و خودشان را اداره کنند و با دیگران روابط شاد، موثر و آرامش بخشی داشته باشند.
وی در خصوص اهمیت مراجعه به روانشناس خاطرنشان کرد: سازمان جهانی بهداشت موضوع اهمیت سلامت روان را چنین تبیین میکند که جهان در حال گرایش به سمتی است که روز به روز به دلیل افزایش نوسانات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و دگرگونیهای مختلف در زندگی فردی و اجتماعی انسان ها و گذر پرشتاب صنعتی و تکنولوژی در جوامع و ایجاد گسست های عاطفی و حس غربت در بین انسانها ، مشکلات روانی و اجتماعی بشر،بیشتر و بیشتر می شود و نشانه های اختلالات روانشناختی و روانپزشکی( افسردگی، اضطراب و رفتارهای پرخاشگرانه) هم به تبع آن زیادتر می شود. لذا به محض احساس افسردگی و اضطراب و افت کارکرد های فردی و اجتماعی باید به روانشناس مراجعه شود.
وی یادآور شد: امروزه ارتباطات چهره به چهره بین فردی به حداقل رسیده و به سمت مجازی شدن میرود و انسان احساس تنهایی و غربت میکند و نمیتواند نیازهای عاطفی خود را به درستی تامین کند. لذا تبادلات هیجانی او به حداقل رسیده و اختلالات روانی از جمله اضطراب و افسردگی افزایش یافته است؛ بنابراین دولتها باید بر روی سلامت روان سرمایهگذاری کنند.
مدیر گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تبریز با تاکید بر اینکه سرمایهگذاری در سلامت روان سرمایهگذاری در توسعه فراگیر جامعه است، گفت: ۳۱ درصد از جمعیت جهان مبتلا به نوعی از اختلالات روانی یا چند اختلال روانی همزمان هستند و در کشور ما طبق پیمایش سال ۱۳۹۰ از هر چهار نفر و در برخی استانها از هر سه نفر با یک یا چند اختلال روان پزشکی در طی یک سال در سنین ۱۵ به بالا درگیر هستند.
وی در ادامه اضافه کرد: مطابق نتایج پیمایش مزبور، بیش از ۶۵ درصد افراد مبتلا به بیماریهای روانی از خدمات استاندارد استفاده نمیکنند و همین موضوع موجب شده است تا در اختلالات روان پزشکی مشکلات خاصی داشته باشیم، به طوری که همچنان در چند اختلال روانپزشکی از جمله اختلالات اضطراب و افسردگی که در جامعه فراگیر شده و متاسفانه مراقبت موثری از آن ها به عمل نمی آید.
وی اضافه کرد: افسردگی در بخش اعظم جمعیت ما ملاحظه میشود؛ در پیمایش 1390 بیش از 12 درصد از جمعیت تحت مطالعه در سنین بالای 15 سال دارای اختلالات افسردگی اساسی بودند، در استان ما هم با توجه به ارزیابی های اولیه ای که از سلامت روان مراجعین مراکز سلامت انجام گردیده است 240 هزار نفر دارای انواعی اختلالات روانپزشکی بودند که از این تعداد نزدیک به ۵۱ درصد افراد به افسردگی اساسی مبتلا بودند، یکی از موارد هشدارآمیز که متعاقب بروز و شیوع افسردگی می تواند مورد توجه قرار گیرد افکار خود آسیب رسان است و خودکشی از جمله آن هاست. میزان موارد دارای افکار واقدام به خودکشی در طی سال های اخیر روند صعودی و نگران کنندهای داشته و اقدامات پیشگیرانه در این زمینه بیش از پیش مورد تاکید قرار میگیرد.
اصل رحیمی تاکید کرد: باید توجه کنیم که مراجعه به هنگام، تشخیص و مراقبت به موقع اختلالات روانپزشکی، زمینه های درمان موثر و مدیریت این اختلالات و بیماری ها را تسهیل و تاثیر درمان را نیز افزایش می دهد.
مدیرگروه سلامت روان استان، وجود انگ اجتماعی، مشکلات فرهنگی و باورهای نادرست نسبت به مشکلات روانشناختی و پایین بودن سواد سلامت روانی، فقدان مهارت های اجتماعی و حل مساله را در کنار نوسانات اقتصادی و اجتماعی جامعه از جمله علت های مهم شیوع اختلالات روانپزشکی و مراقبت ناکافی اختلالات روان پزشکی عنوان کرد و افزود: مردم زمانی به روانشناس یا روانپزشک مراجعه می کنند که اختلال مزمن شده و پیامدهای آن پیرامون زندگی فرد را در برگرفته است و مداخلات درمانی هم از نظر اثربخشی و هم از نظر طول درمان هزینه و زمان زیادی را نیاز دارد.
اصل رحیمی اضافه کرد: توصیه سازمان جهانی بهداشت در این زمینه به تمام دولت های عضو این است که سواد سلامت روان مردم را در زمینه شناخت مشکلات روانشناختی و علائم آن ها، راههای پیشگیری و درمان و مراقبت از این اختلالات را با هدف بهبود سبک زندگی و ارتقای خودمراقبتی در اولویت قرار دهند و مردم را توانمند ساخته و دسترسی به خدمات سلامت روان هم تسهیل کنند. در مورد هزینه های خدمات سلامت روان و روانپزشکی، باید توجه داشته باشیم که ماهیت اختلالات روانی به نوعی است که نوع مداخلات اعم از دارویی و روان درمانی نیازمند مدت زیادی است؛ این موجب شده است تا به تبع آن هزینه های درمان ومداخلات مورد نیاز بالا باشد، با وجود اینکه بخشی از هزینه ها توسط سازمان های بیمه گر تامین می گردد، اما بخشی هم از توان بیمار و خانواده او خارج است. لذا افزایش میزان پوشش بیمه و فراگیر کردن تنوع خدمات در رشته های مختلف روانشناسی از جمله مواردی است که باید نسبت به آن توجه و سیاستگذاری گردد.
اصل رحیمی ادامه داد: با این حال ادغام سلامت روان در نظام مراقبت های بهداشتی طی سالیان اخیر موجب شده است که بخش زیادی از این خدمات در بسته های خدمت مراکز جامع سلامت گنجانده و به صورت رایگان در اختیار مراجعین و خانواده ها قرار گیرد ، به طوری که در سطح کشور بیش از 1500 روانشناس در سطح کارشناسی ارشد و دکتری عهده دار ارایه خدمات سلامت روان است و از این رقم 120 نفر در مراکز سلامت نسبت به ارائه خدمات روانشناسی و مشاوره رایگان اشتغال دارند.