كلمات كليدي
بخشهاي درمان وبا- تداركات- تربيت پرسنل
ارزيابي طغيان
1- ميزان كشندگي بيماري (CFR) چگونه محاسبه شده است؟ آيا خطر انحراف محاسبه وجود دارد ( نكات مهم 1/6 را ملاحظه كنيد)؟
2- آيا CFR بيش از 1% است؟ آيا دليل واضح براي آن وجود دارد؟
- آيا دسترسي محدود به تسهيلات مراقبت بهداشتي يا پايگاه هاي كنترل وبا وجود دارد؟
- آيا درمان موارد بيماري نامناسب است؟
- آيا عوامل زمينه اي نظير سوءتغذيه وجود دارد؟
- آيا آلودگي مهم منابع وجود دارد؟
3- آيا پرسنل، نحوه درمان بيماران وبائي را آموزش ديده اند؟ ( نكات مهم 2/6 را ملاحظه كنيد)
4- آيا محلول هاي تزريق وريدي مناسب، محلول خوراكي (ORS) و آنتي بيوتيكها تامين شده اند؟
5- آيا واحدهاي اختصاصي درمان بمنظور تامين درمان سريع بيماران وبائي و همچنين براي جلوگيري از ازدحام بيش از حد ساير بخشهاي بيمارستاني، ايجاد شده اند؟ ( نكات مهم3/6 ملاحظه كنيد)
6- آيا مراقبت كافي براي بيماران با وباي شديد انجام مي گيرد (نبض، علائم دهيدراتاسيون، تنفس، تب، ادرار) (قسمت نكات مهم4/6 را ملاحظه كنيد)؟
7- آيا واحدهاي درمان وبا و مايع درماني خوراكي در دسترس مي باشند؟ آيا محدوديت جغرافيايي يا موانع فر هنگي، قانوني، يا اقتصادي براي دسترسي وجود دارد؟
توصيه هاي مفيد براي افزايش آمادگي
در هر تسهيلات مراقبت بهداشتي كه موارد وبا را مراقبت مي نمايد، بايستي بمنظور رفع نيازهاي چند روز اول، ملزومات كافي در محل وجود داشته باشد. وجود تداركات "در محل" بايستي شامل هم مايعات تزريق وريدي و هم ORS باشد، بيشتر بيماران را تنها مي توان با ORS درمان نمود. ارزيابي نيازها، از جمله ليست ملزومات موجود و مورد نياز، بايد قبل از فصل شيوع وبا تكميل گردد. كاركنان بهداشتي براي درمان موفقيت آميز وبا نيازمند طي دوره هاي آموزشي و بازآموزي منظم هستند. يك برنامه آموزشي با هدف آموزش 90% كاركنان مراقبت بايستي تدوين گردد.
نكات مهم
1-6- ميزان كشندگي بيماري (CFR)
ميزان كشندگي بيشتر از 1% معمولاً بالاتر از حد معمول در نظر گرفته مي شود، ولي در مناطق روستايي با دسترسي كمتر به خدمات مراقبت هاي بهداشتي، اين ميزان مي تواند خيلي بيشتر از آن هم باشد. (بعضي وقتها بيش از 20%) اگر CFR به بيشتر از 5% برسد بايد علت آن مورد بررسي قرار گيرد و اقدامات لازم اجرايي اعمال گردد. CFR بيشتر مي تواند نتيجه تورش يا خطا (براي نمونه، كم شماري تعداد موارد، از جمله مرگ بعلت ديگر) يا درمان ناكافي موارد باشد.
2-6- كاركنان بخشهاي درمان وبا
واحدهاي درمان وبا را مي توان در بخشهاي ويژه بيمارستان مستقر كرد يا واحدهاي اختصاصي را در يك وضعيت اضطراري براي درمان وبا ايجاد نمود. در جريان طغيان، واحدهاي درماني وبا بايد شبانه روز داير باشند و بنابراين لازم است يك برنامه گردش كاربري كاركنان تنظيم نمود. اگر كمبود پرسنل آموزش ديده وجود داشته باشد، كاركنان مراقبت بهداشتي كه تجربه طغيان هاي وبا را دارند يا آنهايي كه آموزش كافي دارند بايستي در آموزش كاركنان ديگر و نظارت بر كاركنان كم تجربه بكار گرفته شوند.
3- 6- جايگاه مايع درماني
افراد جامعه بايستي در مورد اهميت مصرف به موقع ORS و مراجعه هر چه سريعتر به مراكز بهداشتي، آموزش داده شوند. در مناطقي كه تسهيلات مراقبت بهداشتي كمتر در دسترس مي باشد، واحدهاي مايع درماني خوراكي (ORT Corner) بايستي در سرتاسر منطقه براي درمان موارد با دزهيدراتاسيون كم و متوسط تاسيس گردد. به مردم بايد در مورد محل استقرار CTU(Cholera Treatment Unit)، جائيكه موارد شديد وبا ارجاع داده مي شود، آگاهي داده شود.
جايگاه مايع درماني در مراكز شهري
محل واحدهاي درمان وبا (CTus) بايد به روشني تعيين گردد. واحدهاي مايع درماني براي درمان موارد متوسط بايد موجود و در دسترس مردم باشد. ثبت موارد در هر دو محل بمنظور محاسبه ميزان حمله و تأمين ملزومات موردنياز بسيار مهم مي باشد.
جايگاه مايع درماني در مراكز شهري روستائي يا روستائي
دسترسي به تسهيلات مراقبت بهداشتي يكي از مشكلات مي باشد و بهتر است CTu غيرمتمركز باشد. بيماريابي فعال را بايد تشويق نمود تا محل وقوع طغيان جديد به سرعت مشخص شود. جمعيت اغلب متحرك بوده و كنترل بيماري به سختي انجام مي گيرد. محل واحدهاي درماني وبا (CTus و ORT Corners) با توجه به ميزان حمله انتخاب مي شوند. در هر يك از تسهيلات مراقبت بهداشتي، تدارك ملزومات و داروها براي درمان 20 تا 30 بيمار بعنوان بخشي از اقدامات آمادگي براي مقابله با طغيان بيماري مي باشد.
4-6- مراقبت بيماران مبتلا به وباي شديد
مراقبت و ارزيابي مجدد و منظم بيماران در موارد زير ضروري است :
- نبض
- نشانه هاي دزهيدراتاسيون
- دفعات و ظاهر مدفوع
- تعداد تنفس
- درجه حرارت (معمولاً وبا موجب هيپوترمي مي شود، اگر درجه حرارت بدن بالا باشد ممكن است عوامل پاتوژن ديگري، نظير مالاريا دخالت داشته باشد)
- ادرار (وجود دارد يا نه)
- وضعيت هوشياري
عوارض: ادم ريوي در صورت تجويز مايعات وريدي بيشتر و نارسائي كليه در حالت تجويز مايعات وريدي كمتر مشاهده مي شود. در صورت وجود هيپوگليسمي (پائين آمدن قند خون) و هيپوكالمي (پائين آمدن پتاسيم خون) در كودكان مبتلا به سوءتغذيه، مايعات از دست رفته را تنها بايد با تجويز رينگرلاكتات تامين نمود.