کمبود و اختلال ید

تاكنون كمبود هيچ ماده مغذّي را در جهان مانند يُد، فاجعه آميز نخوانده اند و ابعاد كمبود هيچ ماده مغذي به اندازه يُد مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار نگرفته است. نقش موثر يد در ساخت هورمون هاي غده تيروئيد و تاثير هورمون هاي فوق، در اعمال حياتي انسان در دوران جنيني، كودكي، بلوغ، دليل عمده اهميت يد است (1، 2).

كمبود يد مي‌تواند از ابتدايي ترين مرحله حيات، زندگي انسان را دچار چنان مخاطراتي كند كه بعد از وقوع، راهي براي نجات فرد وجود نداشته باشد. از سوي ديگر چون كمبود يد معمولا‌ به دليل فقر يد در آب و خاك در سطح جامعه رخ مي‌دهد عوارض آن دامنگير تعداد كثيري از افراد ساكن در يك منطقه خاص جغرافيايي مي‌شود، از اين رو پيشگيري و مبارزه با اختلالات ناشي از كمبود يد از اولويت هايي است كه تمام كشورهايي كه با آن درگير هستند بايد با همّت و تلاشي مداوم به آن بپردازند. كاركنان بهداشتي ـ درماني، در همه سطوح و در هر منطقه اي پرچمداران مبارزه با كمبود اين ماده مغذي هستند و ارتقاء دانش آنان در مورد راه هاي مبارزه، چگونگي كسب همكاري هاي بين بخشي و درون بخشي، روش هاي پايش برنامه و انتقال پيام هاي موثر آموزشي، رمز موفقيت اين برنامه بهداشتي است.

تخمين زده شده است كه 6/1 ميليارد نفر از ساكنان جهان در معرض خطر كمبود يد هستند. اين تعداد بالغ بر 30 درصد كل جمعيت جهان مي‌گردد كه از اين تعداد 655 ميليون نفر مبتلا به گواتر، 7/5 ميليون كِرتِن و 26 ميليون در معرض آسيب هاي مغزي مي‌باشند (3).

سازمان جهاني بهداشت، يونيسف و تعداد زيادي از موسسات و سازمان هاي بين المللي ديگري كه در زمينه مبارزه با كمبود ريزمغذي ها كار مي‌كنند در نشست هاي متعددي ازجمله: اجلاس سران 1990 در نيويورك، مبارزه با گرسنگي پنهان سال 1991 در مونترال كانادا، كنفرانس بين المللي تغذيه 1992 در رم از كشورهاي شركت كننده خواسته اند كه حذف كامل اختلالات ناشي از كمبود يد را در اهداف تغذيه اي خود منظور كنند. در اكثر اين نشست ها مقامات كشور ما نيز اين ميثاق هاي جهاني را امضا كرده و به آن متعهد شده اند.

با توجه به ابعاد وسيع عوارض كمبود يد در سلامت و توسعه اقتصادي ـ اجتماعي ملل، از سال 1974 تا سال 1983 لزوم وجود يك سازمان خاص بين المللي براي مبارزه با كمبود يد در چندين مجمع بين المللي مطرح شد (4). اين پيشنهادها سبب شد تا تشكيل سازماني وابسته به سازمان جهاني بهداشت و يونيسف در سال 1985 پيشنهاد شود و نهايتا در سال 1986 شوراي بين المللي براي كنترل اختلالات ناشي از كمبود يد International Council for control of Iodine Deficiency Disorders   يا ICCIDD كار خود را آغاز كرد. اهداف اين شورا شامل نشر آگاهي ها، بررسي شيوع IDD (Iodine Deficiency Disorders ) يا تهيه استراتژي هاي كنترل و ارزيابي، تحقيق و ايجاد گروهي از مشاورين متخصص بود. بنيانگذاران اين انجمن شامل 32 عضو (18 كشور در حال توسعه، 9 كشور توسعه يافته، 5 سازمان بين المللي) مي‌باشند (4).

دفتر بهبود تغذيه جامعه