آموزش بهداشت
آموزش بهداشت، زیربنای کنترل طغیان است. لذا با وقوع همه گیری وبا، هر چه سریعتر می بایست این آموزش ها شروع گردد. در فهرست برنامه های آموزشی، رسانه های گروهی سازمان های اجتماعی و خدماتی، رهبران مذهبی ، سیاسی و مدارس قرار می گیرند. در این آموزش ها به مردم گفته می وشد که به محض شروع اسهال، استفاده از ORS را شروع نموده و بی درنگ به مراکز درمانی مراجعه نمایند.
مطالعات انجام يافته در مناطق روستايي آفريقا و آمريكاي لاتين نشان داده است كه بيشترين موارد ابتلا و مرگ ناشي از وبا در روستاهاي كوچك، در طي روزهاي اول طغيان اتقاق مي‌افتد. در اين مطالعات ديده شده است كه ميزان مرگ نزد كساني كه از مراجعه به مراكز درماني خودداري نموده و يا مقدار كافي ORS نخورده‌اند بيشتر بوده است. لذا به منظور كاهش ميزان كشندگي لازم است برنامه‌هاي آموزش بهداشت با شروع همه‌گيري در اسرع وقت و در مناطق مجاور يا ديگر مناطق در معرض خطر پيش از شروع همه‌گيري آغاز شود.
به منظور جلوگيري از بروز موارد جديد، برنامه آموزش بهداشت مي‌بايست بر آگاه كردن مردم از چگونگي پرهيز از منابع عفونت متكي باشد. لذا مراتب زير مي‌بايست متذكر گردد:
* رعايت احتياط به منظور استفاده از آب سالم
* اهميت شستن دست‌ها
* تهيه و نگهداري غذا بنحو مطلوب
* استفاده از توالت يا آبريزگاه
توجه خاصي به مسئله آموزش مردم به كلر زدن آب در منازل (استفاده از كلر مادر) مي بايست مبذول شود.
باورهاي مردم در زمينه نحوه انتقال و يا درمان مي‌بايست بررسي و هرگونه باور اشتباه تصحيح شود. در كليه موارد فوق با استفاده از راديو، تلويزيون، روزنامه‌ها، جلسات عمومي، همچنين با بهره‌گيري از احترام اجتماعي رهبران سياسي – مذهبي و آموزش‌هاي چهره به چهره و حضور در مراکز خرید و مدارس ، آموزش ها را باید هر چه گسترده تر به گوش مردم رسانید.
بهداشت آب
منابع آب كه در بررسي‌هاي بهداشت محيطي به عنوان منابع بالقوه تشخيص داده مي‌شوند، بايستي سريعاً گندزدايي شده يا مسدود شوند و به مردم اعلام گردد كه تنها از آب لوله‌كشي يا منابع سالم و شناخته شده آب استفاده نمايند. همچنين به مردم دربارة اجتناب از الوده كردن آبهاي سطحي به مواد مدفوعي تذكر و آموزش داده مي‌شود. در اين موارد يكي از اجزاء عمده در برنامه‌هاي آموزش مربوط به آب، تشویق مردم به کلر زدن آب در منزل است.
بهسازي و گندزدايي
در جریان همه گیری تشویق مردم به توالت سازی و استفاده از توالت های بهداشتی اهمیت زیادی دارد. تسهیلات بهداشتی وظیفه دارند بدقت در جهت بکارگیری روشهای مناسب دفع بهداشتی زباله ، عمل نمایند. زباله های بیماران وبایی را بایستی از سایر زباله ها جدا کرده و بسوزانند. این زباله ها را قبل از آتش زدن می بایست با موادی نظیر کروزول ، گندزدایی کرد و یا از طریق مخلوط کردن با اسید، PH آنها را به کمتر از 5/4 کاهش داد. البسه ، تشک و سایر وسایل خواب را با خشک کردن در معرض آفتاب می توان گندزدایی نمود. البسه را با جوشاندن به مدت 5 دقیقه می توان گندزدایی نمود.
پيشگيري دارويي (Chemoprophylaxis) – تنها در شرايط خاص
تجویز دارو به عنوان پیشگیری بطور جمعی در کنترل همه گیریها در گذشته نه تنها موثر واقع نشده است، بلکه می تواند سبب بروز مقاومت دارویی در برابر میکروب وبا گردد.
خطر انتقال وبا از بیمار به سایر افراد خانواده در شرایط مختلف متفاوت است. تجویز به صورت انتخاب به افراد خانواده در تماس نزدیک با بیمار در شرایطی توصیه می شود که بررسی های همه گیر شناختی نشان دهد که میزان حمله اعضای خانواده بیش از 20 درصد است کاربرد نابجای دارو بعنوان پیشگیری می تواند سبب بروز مقاومت دارویی گردد. به هر حال پیشگیری دارویی به هنگام وقوع همه گیری وبا در جوامع بسته نظیر زندان ها می تواند مفید واقع گردد.
واكسيناسيون و قرنطيه كردن (توصيه نمي‌شوند)
استفاده از واکسن برای کنترل همه گیری وبا بی اثر بوده و توصیه نمی شود . واکسن های موجود ، تنها 50 درصد اثر حفاظتی به مدت 3 تا 6 ماه دارند. این واکسن ها مانع ایجاد موارد عفونت بدون علامت نمی ند . لذا واکسیناسیون مسافران مانع از ورود وبا به کشور نخواهد شد. واکسیناسیون افراد خانواده بیمار وبایی نقشی در پیشگیری ندارد.
از آنجا كه بيشتر موارد عفونت‌هاي وبايي، تظاهرات باليني خفيف و يا بدون علامت دارند، محدود كردن مسافرت‌ها (قرنطينه انساني) نمي تواند نقشي در شناسايي مسافران مبتلا به عفونت‌هاي وبايي داشته باشد و همچنين از ورود وبا به مناطق جديد پيشگيري كند . لذا اين اقدامات (قرنطينه كردن) بي اثر بوده و توصيه نمي‌شود.