بسمه تعالي

سالم بخوريم، سالم زندگي كنيم

(راهنماي تغذيه سالمنداني كه در غذا خوردن مشكل دارند)

بسياري از افراد مسن در انتخاب و خوردن غذاي مناسب با مشكل مواجه هستند. در اينجا به اين مشكلات اشاره شده و راه حل هاي مناسب نـيـز بـــراي آن ها ارائه شده است. ممكن است اين راه حل ها گاهي بسيار پيش پا افتاده به نظر برسند ولي بــا مرور كردن آن ها شايد بتوانيد بهترين راه حل را براي مشكل خود انتخاب كنيد.

            اگر در خوردن غذاهايي مانند گوشت، ميوه هاي تازه و سبزي ها به علل مختلف مشكل داريد، شكل هاي ديگر آن ها را بخوريد.

راه حل: شكل هاي ديگر را امتحان كنيد:

 

نفخ، گاز زياد معده و ديگر مشكلات معده ممكن است سبب شود از مصرف برخي مواد غذايي خودداري كنيد. اين امر موجب محروميت شما از برخي مواد مغذي مانند ويتامين ها، كلسيم، فيبر و پروتئين مي شود.

 

راه حل:

- غذاهاي ديگر را امتحان كنيد:

 

آيا خريد كردن براي شما مشكل است؟ نمي توانيد رانندگي كنيد و يا قادر به پياده روي و يا ايستادن به مدت طولاني نيستيد؟

راه حل:

-    از مغازه هاي محله خود بخواهيد كه سفارش هايتان را به منزل بياورند. برخي از مغازه ها سرويس رايگان دارند و عده اي بابت اين سرويس ممكن است هزينه كمي دريافت كنند.

-    ممكن است برخي رابطين بهداشت يا افرادي در محله شما داوطلب كمك در تهيه مواد غذايي باشند. مي توانيد از مغازه ها يا مراكز بهداشتي درماني محل اقامت خود در پيدا كردن اين افراد و تهيه مواد غذايي خود كمك بگيريد.

-    مي توانيد از اعضاي خانواده و يا همسايگان خود بخواهيد زماني كه براي خريد خود از منزل خارج مي شوند براي شما نيز خريد كنند و يا گاهي ازبعضي شركت هاي خدماتي كارگراني را استخدام كنيد تا طي چند ساعت كارهايتان را انجام داده و براي شما خريد كنند.

 

  اگر در طبخ غذا با مشكلاتي مواجه هستيد مثلا" بلند كردن ظروف، قابلمه، ماهي تابه و ايستادن به مدت طولاني حين آشپزي برايتان دشوار است:

راه حل:

-        براي آشپزي از دستگاه پخت سريع مانند زودپز استفاده كنيد.

-        غذاي خــود را به صورت گروهي تهيه و ميل كنيد تا از مشاركت ديگران نيز در تهيه غذا بهره مند شويد.

-        زندگي در نزديكي فرزندان و آشنايان سبب مي شود بتوانيد از آنان در تهيه غذا كمك بگيريد.

  گاهي احساس تنهايي سبب بي اشتهايي مي شود. حتي ممكن است تنهايي مانع شود كه غذا را  فقط براي خودتان تهيه و طبخ كنيد. شايد غذاها به نظر خيلي بي مزه و يا حتي بدمزه باشد. اين مشكل ممكن است از عوارض داروهايي كه مصرف مي كنيد و يا به علت بالا رفتن سن و كم شدن طبيعي حس ذائقه باشد.

راه حل:

-        تا حد امكان غذا را دركنار اعضاي خانواده و يا دوستان خود صرف كنيد.

-        با ساير دوستان همسن خود گروهي را تشكيل دهيد وغذاي خود را به شكل دوره اي در كنار هم صرف كنيد.

-    با پزشك خود در مورد داروهايتان مشورت كنيد تا در صورت تاثير آن ها بر روي اشتها، داروها را تغيير دهد و يا اگر از انواع مختلف داروها استفاده مي كنيد در صورت امكان تعداد آن ها را كاهش دهد.

-        با افزودن انواع ادويه، چاشني هاي گياهي و آب ليمو به غذايتان، طعم غذا را مطلوب تر كنيد تا اشتهايتان براي غذا تحريك شود.

آيا مشكل مالي داريد؟

اگر مشكلات مالي مانع از خريد مواد غذايي با كيفيت بالا مي شود:

راه حل:

- از غذاهاي ارزان كه مواد مغذي مشابه دارند استفاده كنيد مثلا" براي تامين پروتئين مي توان در برخي روزهاي هفته به جاي گوشت از حبوبات و تخم مرغ استفاده نمود.

- به جاي خريد ميوه هاي گران قيمت و درشت تر، ميوه هاي ارزان تري كه اغلب در بازار ميوه موجود است خريداري نماييد زيرا حتي ميوه هاي با اندازه كوچكتر نيز مانند انواع درشت آن حاوي ويتامين ها و املاح فراوان مي باشند.

در هنگام خريد مواد غذايي بسته بندي شده به نكات زير توجه كنيد:

بر روي كليه مواد غذايي بسته بندي شده بايد اين اطلاعات درج شده باشد:

-        نام محصول                                                - نام و مشخصات توليد كننده

-        تاريخ توليد و انقضاء                                     - شرايط نگهداري

-        پروانه ساخت از وزارت بهداشت                     - مهر استاندارد

-        وزن خالص، مقدار و فهرست مواد تشكيل دهنده، اندازه هر وعده از ماده غذايي

-        روي برخي از بسته بندي ها نيز مشخصات تغذيه اي آن ماده غذايي نوشته شده است.

اگر به دليل بيماري از رژيم غذايي خاصي پيروي مي كنيد با متخصص تغذيه و يا پزشك خود مشورت كنيد و با استفاده از توصيه آنان و آنچه روي برچسب مواد غذايي نوشته شده است، غذاي مناسب خود را انتخاب كنيد.

به نوشته هاي روي بسته بندي مواد غذايي كه به خواص ويژه آن ماده اشاره و يا ادعاي تغذيه اي كرده است توجه كنيد اين نوشته ها روي وجوه مختلف بسته بندي غذاها نوشته شده اند. به طور مثال: "كم چرب"، "بدون كلسترول" و "غني شده با ...." و يـا "سرشار از فيبر" همچنين به نوشته هايي كه درباره ارتباط آن غذا با بيماري خاصي اشاره شده است توجه كنيد به طور مثال در مورد يك ماده غذايي كم چرب ممكن است نوشته شده باشد:

غذاهــايي كه حاوي چربي غير اشباع و كلسترول كمي هستند مي توانند خطر بيماري هاي قلبي عروقي را كاهش دهند" و يا "حاوي قند مصنوعي و مخصوص بيماران ديابتي" و ...

اگر به علت بيماري لازم است در رژيم غذايي شما مصرف چربي ها محدود شود بايد از انواع لبنيات "كم چرب" يا "بدون چربي" استفاده كنيد. غذاهاي شيرين حاوي قندهاي مصنوعي (مثلا" آسپارتام، ساخارين، آسه سولفام پتاسيم و ...) براي افراد ديابتي و كساني كه محدوديت مصرف قند دارنـد، تهيــه شــده است كه با عنوان "دايت (به معني رژيمي)" ، "لايت"، "رژيمي" و "حاوي قندهاي مصنوعـي" در بـــازار موجودنــد. كليه مواد غذايي كه روي بسته بندي آن ها ادعاهاي تغذيه اي فوق الذكر درج شده است بايد به تاييد وزارت بهداشت رسيده باشند.

در جدول مشخصات تغذيه اي روي بسته بندي به نكات زير توجه كنيد:

جدول مشخصات تغذيه اي به شما نشان مي دهند كه آن ماده غذايي حاوي چه ويتامين ها، املاح، پروتئيـن، چربي و ديگر مواد مغذي و به چه مقداري در غذا هستند.

در جدول مشخصــات تغذيه اي بايد مقادير هــر مــاده مغذي، آن هــــم در هر وعده غذايي (Serving size ) مشخص شده باشد. با نگاهي اجمالي به اين اطلاعات مي توان به طور سريع اطلاعات مفيــدي در مورد آنچه كه مي خوريم بـــه دســت آورد. به خاطر داشته باشيد كه مقدار انرژي كه از يك گرم چربي به بدن ما مي رسد دو برابر انرژي است كه از يك گرم پروتئين و يا يك گرم كربوهيدرات به بدن مي رسد. در واقع دو گرم پروتئين يا كربوئيدرات انرژي معادل يك گرم چربي دارد.  با اين روش مي توان انرژي حاصل از غذاهاي مختلف را بسته به مقادير چربي و پروتئين و كربوهيدرات به طور تقريبي با يكديگر مقايسه كرد.

منبع : دفتر بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت