این گروه مهمترین منبع تامین کلسیم مورد نیاز بدن بشمار می روند کلسیم در تشکیل استخوان و دندان و استحکام آنها نقش ضروری دارد. 99 درصد کلسیم بدن در استخوانها قرار دارد. در این گروه علاوه بر شیر فرآورده های آن مثل ماست، پنیر، کشک و بستنی قرار می گیرند. این گروه داراي کلسیم ، فسفر، پروتئین ، ویتامینB2 ، ويتامينB12 ، ويتامين A و ساير مواد معذي است. مصرف گروه شیر و لبنیات به علت آنکه مهمترین منبع کلسیم و فسفر می باشد برای استحکام استخوان ها و دندان ها لازم است، همچنین به علت داشتن ویتامین A برای رشد و سلامت پوست هم مفیدند .
موادغذایی که در این گروه قرار می گیرند ارزش غذایی مشابه دارند و می توانند بجای یکدیگر مصرف شوند. مقدار مواد مغذی (مثل کلسیم، پروتئین ... ) موجود در یک واحد از گروه شیر و لبنیات با هم برابرند.
ميزان توصيه شده روزانه از گروه شير ولبنيات 3-2 واحد است.
یک واحد از این گروه برابر است با :
· یک لیوان شیر یا یک لیوان ماست كمتر از 5/2درصد چربي ، يا
· 60-45گرم پنیر (معادل يك و نيم قوطی کبریت پنیر) ، یا
· یک چهارم لیوان کشک ، يا
· 2 ليوان دوغ، يا
· يك ونيم لیوان بستنی
باتوجه به اهمیت تامین کلسیم، فسفر، پروتئین و ... برحسب اینکه کدامیک از این موادغذایی در محل زندگی بیشتر یافت می شوند، افراد بزرگسال سالم روزانه 3-2 واحد از اين گروه بايد مصرف كنند.
مثالهای زیر مقدار مصرف روزانه گروه شیر و لبنیات که نیاز به این گروه را تامین می کند را نشان می دهد :
اگر در طول روز یک لیوان شیر، یک لیوان ماست و يك ونيم قوطي كبريت پنیر مصرف شود در واقع 3 واحد از گروه شیر و لبنیات خورده شده است ويا اگر دو لیوان ماست و يك ونيم قوطی کبریت پنير در طول روز مصرف شود، در این صورت 3 واحد از گروه شیر و لبنیات مصرف شده است .
چگونه باید از گروه شیر و لبنیات استفاده کرد:
1.توصيه مي شود از شیرهای پاستوریزه شده دو و نيم درصد چربي و يا كمتراستفاده شود..
2.در صورت عدم دسترسی به شیر پاستوریزه باید شیر تازه را مدت 10 دقیقه در حال هم زدن جوشانید و سپس مصرف نمود.
3. از مصرف پنیر تازه باید پرهیز شود مگر اینکه با شیر پاستوریزه تهیه شده باشد.
4. هنگام استفاده از کشک باید دقت شود کپک زدگی و بوی نامطبوع نداشته باشد . کشک مایع را قبل از مصرف باید به مدت 5 دقیقه جوشانید.
5.از بستنی هایی که با شیر جوشیده شده و یا پاستوریزه تهیه شده اند باید استفاده شود . درعين حال بايد توجه داشت كه مصرف زياد بستني بدليل كالري بالاي آن مي تواند منجر به اضافه وزن وچاقي شود.
منبع : دفتر بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت