اهمیت بیماریابی و مراقبت از اختلالات اعصاب و روان

طی سال های  اخير شيوع اختلالات رواني در سراسر جهان از سیر صعودی برخوردار است. در این میان، این مشکل در کشورهای درحال توسعه نمود  بارزتری دارد. جایی که شیوع این بیماریها در حال افزایش و توجه به پیشگیری، تشخیص ، درمان و مراقبت به موقع در آن از جایگاه نامطلوب و از امور  مشکل دار به حساب می آید. این درحالی است که بیماریهای روانی از  ناتوان كنندگي بسيار شديد و طولاني  و مزمن برخوردار بوده و هزینه های هنگفتی را برفرد، خانواده و جامعه تحمیل می کند. طبق آمار سازمان جهاني بهداشت در سال2001 ، 33% از عمر سپري شده  با ناتواني به دليل بيماريهاي عصبي- روانپزشكي است و 4 مورد از 6 علت اصلي سالهاي سپري شده عمر با ناتواني به همين دليل بوده و افسردگی نیز رتبه چهارم بار ناشي از بيماريها را در هر دو جنس و در تمام سنين به خود اختصاص داده است. در جهان شيوع در تمام عمر اختلالات رواني بيش از 25 درصد و شيوع اين اختلالات در هر مقطع زماني حدود 10 درصد در جمعيت بالغ تخمين زده مي شود. لذا توجه به ارتقای جایگاه سلامت روان در چنین کشورهایی مورد تاکید و پیگیری سازمان بهداشت جهانی است. با این توصیف به دلیل اینکه کشورما در فرآیند گذر اپیدمیولوژیک بیماریها و گذر جمعیتی و توسعه قرار داشته و به دلائلی از جمله جمعیت بالای نوجوان و جوان، مشکلات فرهنگی اجتماعی و اقتصای خاص از قبیل اشتغال، ازدواج، آسیب های اجتماعی مانند اعتیاد و..  بروز و شیوع بیماریهای روانپزشکی آینده مطلوبی را ترسیم نمی کند. مطابق آخرين مستندات و شواهد موجود شيوع كلي اختلالات روان در ايران: 6/23% در جمعيت 64-15 ساله؛ (پيمايش ملي سلامت روان، -1389 1390) ، شيوع سوء مصرف مواد:65 /2 % در جمعيت 64-15 ساله (ستاد مبارزه با مواد مخدر) و جمعيت نيازمند استفاده از خدمات سلامت روان  7/34 % (پيمايش ملي سلامت روان، 1390-1389) همچنین بر اساس نتایج همین پیمایش سه علت اول بار اختلالات رواني به ترتيب عبارتند:  افسردگي ( 26 درصد بار اختلالات رواني )،  اعتياد ( 24 درصد بار اختلالات رواني )و  اختلالات دو قطبي ( 12 درصد بار اختلالات رواني ). در صورتيکه اگر ساير اختلالات اعصاب و روان منجمله اعتياد را نیز  در نظر داشته باشيم، طبق پژوهش کلي انجام گرفته بار بيماريهاي رواني پس از حوادث غير عمدي بطور مشترک با بيماري هاي قلبي عروقي جايگاه دوم را به خود اختصاص مي دهد. در زنان افسردگي بيش از ساير بيماريها بار ايجاد کرده است. به استناد روندهاي جهاني و همچنين سرعت دار شدن روند توسعه كشور در بخش هاي مختلف به ويژه بخش صنعتي ، خبرگان حوزه سلامت روان معتقدند كه روند شيوع و بار بيماري هاي رواني در طول 10 سال گذشته (بعد از آخرين پيمايش ملي ) رو به افزايش بوده است لذا بر اساس برنامه و سند جامع ارتقای سلامت روان کشور   بهبود وضعیت فعلی خدمات سلامت روان ( تشخیص، بیماریابی و مراقبت به موقع اختلالات روانپزشکی ) از راهبردهای بسیار مهم و اساسی وزارت بهداشت به شمار می آید.

 سلامت روانی و اجتماعی و پیشگیری از اعتیاد