دخانيات

استعمال دخانيات پديده‌اي زيانبخش براي سلامت عمومي است و در حقيقت ميتوان آن را مهمترين آسيب براي سلامت عمومي دانست. تعداد مرگهاي ناشي از سيگار كشيدن در ايران حدود 50000 مورد در سال تخمين زده ميشود، كه به طور چشمگيري بالاتر از ساير دلايل اختصاصي مرگ ميباشد. هزينه‌هاي بهداشتي سيگار كشيدن نه تنها در كشورهاي توسعه يافته، بلكه در كشورهاي در حال توسعه نيز بالاست.  با توجه به اين حقيقت كه زيانهاي بهداشتي ناشي از سيگار به موازات گسترش مصرف آن بيشتر ميشود، تعجب‌آور نيست كه بيماريهاي پديد آمده بر اثر سيگار در كشورهاي در حال توسعه شايعتر است. چرا كه شيوع مصرف سيگار در اين كشورها رو به افزايش است. همچنين سيگار كشيدن در بعضي زيرگروههاي جمعيتي – مثل زنان و جوانان – در كشورهاي توسعه يافته در حال افزايش است. سيگار كشيدن با مكانيسمهاي متعددي سبب بيماري ميگردد؛ از ميان شايعترين بيماريهايي كه با استعمال دخانيات در ارتباط است، بيماريهاي آترواسكلروتيك قلبي – عروقي، سرطانها، COPD، حملات مغزي و ... را ميتوان نام برد. شواهد اپيدميولوژيك و مكانيكي ارتباط دهنده سيگار با اين بيماريها، معتبر است.  

مصرف مواد دخاني اپيدمي قرن نام گرفته،‌كه در هر 10 ثانيه يك قرباني ميگيرد و در 30 تا 40 سال آينده در هر 3 ثانيه يك مرگ ناشي از استعمال دخانيات اتفاق خواهد افتاد و اگر مبارزه جدي صورت نگيرد در سال 2020 دخانيات سالي 10 ميليون قرباني خواهد گرفت،‌كه سهم كشورهاي در حال توسعه از آن 7 ميليون نفر خواهد بود. براساس تحقيقات انجام شده در جمهوري اسلامي ايران شيوع استعمال دخانيات در رده سني 15 تا 24 سال، كه در سال 1370 10 درصد بوده، در سال 1378 متاسفانه به 17 درصد افزايش يافته است! نمايندگان 171 دولت عضو WHO، متن نهايي چارچوب كنوانسيون كنترل دخانيات سازمان جهاني بهداشت (FCTC) كه در برگيرنده موضوعات ماليات بندي،‌پيشگيري از استعمال دخانيات، ترك، تجارت غيرقانوني، تبليغات، حمايت مالي و ترويج محصولات دخاني و ... بود، در فوريه 2003 نهايي كردند. در اين راستا دولت جمهوري اسلامي به عنوان عضو سازمان WHO و امضا كننده و متعهد كنوانسيون مذكور قوانين و اقدامات نسبتا خوبي را تصويب و به اجرا در آورده كه لايحه جامع كنترل و مصرف دخانيات، ايجاد وراه‌اندازي مراكز مشاوره ترك دخانيات و ... از اين قبيل اقدامات ميباشند. در ايران براي اولين بار در دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي طرح ايجاد مركز مشاوره ترك دخانيات به صورت پايلوت از آذر ماه 1381 و سپس از اول سال 1383 در دانشگاههاي سراسر كشور به اجرا درآمده است. در استان آذربايجانشرقي نيز همگام با ساير استانها از شهريور ماه 1383 مراكز مشاوره ترك دخانيات در دو مركز بهداشتي و درماني در سطح شهر تبريز شروع به فعاليت نموده است و به زودي يك مركز ديگر در تبريز و يك مركز در شهرستان مراغه نيز راه‌اندازي و شروع به كار خواهند كرد. دو مركز مشاوره ترك دخانيات فعال در سطح شهر تبريز در مراكز بهداشتي و درماني شهيد تيموري و بني شفيع مستقر بوده، و هر كدام داراي دو نفر كادر (پزشك و كارشناس بهداشت محيط) ميباشند، كه دوره‌هاي آموزشي و مهارتهاي لازم را كسب كرده و ضمن انجام امور روتين در مركز بهداشتي و درماني، مشغول انجام فعاليت در مراكز مشاوره نيز ميباشند.         از زمان شروع فعاليت اين مراكز كلاًَ تعداد 16 دوره مشلوره تا آخر سال برگزار گرديده و بالغ بر 300 نفر ثبت نام كننده، 235 نفر از خدمات مشاوره و آموزشي بهره مند و بالغ بر 150 نفر موفق به ترك سيگارگرديده‌اند..

بررسي و كنترل منابع ساكن آلوده كننده هوا

رديف
شهرستان

تعداد منابع آلوده كننده هوا

موارد بازديد

تعداد منابع تعطيل شده

تعداد منابع اصلاح شده

1

آذرشهر

139

100

0

89

2

اســكو

68

68

1

64

3

اهــر

271

271

0

271

4

بستان آباد

77

75

4

6

5

بناب

47

78

0

11

6

تبريز

2286

2286

3

2256

7

جلفا

75

75

0

28

8

چاراويماق

26

24

0

0

9

سراب

4

4

0

0

10

شبستر

392

369

0

23

11

عجب شير

83

83

0

12

12

كليبر

46

59

0

22

13

مراغه

69

69

0

5

14

مرند

205

205

0

170

15

ملكان

101

363

0

85

16

ميــانـه

-

-

-

-

17

ورزقــان

24

24

0

14

18

هريــس

13

14

0

0

19

هشــترود

54

54

0

7

اســتــان

3980

4121

8

3063

 بهداشت محیط