نام سند	کنترل بهداشتی هوا
نگارش	دکتر منصور غیاث‌الدین
تاریخ صدور	1396 چاپ سوم
نام کامل فایل	آلودگی هوا: منابع، اثرات و کنترل
شرح سند	کتاب آلودگی هوا- موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران
نویسنده / مترجم	دکتر منصور غیاث‌الدین

به هر نوع ماده پراکنده اعم از جامد یا مایع که از یک مولکول بزرگتر و از 500 میکرون کوچکتر باشد، ذره گفته می شود. برای ذرات با توجه به نوع و منشاء آن نام های مختلف مثل دود، دوده، مسیت فیوم و غیره داده شده است. مجموع ذرات را TSP و ذرات کوچکتر از 10 میکرون را PM₁₀ و کوچکتر از 5/2 میکرون را PM_2/5 می گویند. با توجه به اینکه ذرات کوچکتر از 10 میکرون به قسمتهای تحتانی ریه وارد می شوند و عمده ذرات راسب در الوئول ها یا آن ها که از جدار ریه عبور کرده وارد جریان خون می شوند کوچکتر از 5/2 میکرون هستند، از نظر بهداشتی این دو گروه از ذرات دارای اهمیت خاص می باشند.

اثرات ذرات

در مورد اثرات ذرات بررسی های زیادی انجام گرفته است در یک بررسی اپیدمیولوژی که توسط وینکشین و همکاران در شهرهای بافلوواریه از ایالت نیویورک آمریکا صورت گرفته میانگین دو ساله ذرات معلق در چهار سطح آلودگی به شرح زیر: سطح 1 کمتر از 80 ، سطح 2 بین 80 تا 100 ، سطح 3 از 100 تا 135 و سطح 4 بیش از 135 میکروگرم در متر مکعب بررسی شده است. هر یک از این مناطق آلوده به پنج کلاس اقتصادی اجتماعی تقسیم شدند. میزان مرگ و میر به سبب تمام علل کشنده مثل بیماریهای تنفسی و سرطان معده با افزایش غلظت ذرات افزایش یافته و نتیجه مستقل از وضعیت اقتصادی جامعه تحت مطالعه بوده است. در یک مطالعه دیگر دو کلاس و والر در سال 1946 بچه های تازه متولد شده را تا سن 15 سالگی مورد مطالعه قرار دادند و نشان دادند که غلظت های حدود 130 میکروگرم در متر مکعب ذرات با عفونت در دستگاه تحتانی تنفسی رابطه دارد ولان و همکاران نیز مطالعه مشابهی را در انگلیس انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که عفونت دستگاه های فوقانی و تحتانی ریه هر دو با افزایش غلظت آلودگی هوا با ذرات معلق و SO₂ رابطه معنی داری دارند.

در 5 شهر آمریکا رابطه مرگ و میر با ذرات PM₁₀ را به شرح جدول 6 بدست آورده اند. همانطور که مشاهده می شود مرگ در هر 100 هزار نفر در شهر لوس آنجلس که بالاترین غلظت ذارت PM₁₀ را دارد از سایر شهرها بیشتر است و بطور کلی 35 میکروگرم ذرات کوچکتر از 10 میکرون در متر مکعب عامل 55 مورد مرگ در هر صد هزار نفر بوده است.

جدول 3- رابطه مرگ و میر به علت ذرات در 5 شهر آلوده آمریکا

 

طبق بررسی های سازمان بهداشت جهانی هر 10 میکروگرم افزایش ذرات معلق باعث 1 تا 3 درصد اضافه مرگ و میرها خواهد شد. بسیاری مطالعات نشان داده است که وقتی غلظت ذرات معلق 10 میکرون و کمتر از 20 میکروگرم در متر مکعب تجاوز می کند افزایش مرگ و میر معنی دار می شود.